Gepubliceerd op 29 juni 2019

De eerste Inspiratiemiddag die we als stuurgroep organiseerden in Leiden, werd bezocht door een veertigtal specialisten, ervaringsdeskundigen en geïnteresseerden uit het hoger onderwijs. Na een introductie door drie studenten die hun ervaringen als hoogbegaafde student op hogescholen en universiteiten met ons deelden, was het thema goed gezet. De vragen en opmerkingen uit de zaal bezorgden ons alvast kippenvel, want het was overduidelijk dat de juiste mensen aanwezig waren om het thema Hoogbegaafdheid in Hoger Onderwijs te bespreken.

Na enkele rondes om thema’s te onderzoeken en ervaringen te delen, konden de eerste conclusies getrokken worden. Deze conclusies zal de stuurgroep gebruiken om haar visie en beleid aan te scherpen en op te stellen, en actieplannen op te stellen om de aandachtspunten zodra het kan om te zetten in initiatieven in het werkveld. Bij deze een korte weergave van de conclusies, aandachtspunten en ideeën die tijdens de Inspiratiemiddag vergaard zijn.

Allereerst is het een doorn in ieders oog dat het begrip ‚hoogbegaafdheid’ een stigma is, en een taboe. We streven naar een realistischer, natuurgetrouwere invulling van het begrip, door stereotypering te doorbreken. Dat kan middels voorlichting aan docenten/begeleiders en studenten, door het verzorgen van colleges op instellingen in het Hoger Onderwijs voor beide doelgroepen, en door talent als meerwaarde onder de aandacht te brengen. Het opzetten van een expertisecentrum is daarin onmisbaar: een plek waar krachten gebundeld zijn, informatie gevonden kan worden, waar ervaringsdeskundigen zich met elkaar kunnen verbinden en elkaars ‚wielen’  kunnen overnemen. Het Landelijk Netwerk HB-HO kan als overkoepelend orgaan dit expertisecentrum (of steunpunt) inrichten. De website van HB-HO zou naast algemene informatie ook informatie kunnen bevatten over praktische aanpak van problemen die HB-studenten ervaren, en betrouwbare informatie voor docenten/begeleiders/ouders naast een sociale kaart met gegevens van specialisten en coaches.Vanuit het expertisecentrum zou samenwerking gezocht kunnen worden met andere expertisecentra voor kinderen en volwassenen.

Het Landelijk Netwerk HB-HO zou ook kwantitatieve onderzoeken kunnen initiëren naar de behoeften van HB-studenten. Middels de uitkomsten van onderzoeken kunnen gelegitimeerd contacten met de overheid gelegd worden en subsidie-aanvragen worden ondersteund. Netwerken met bedrijven om het imago van HB-studenten in een positiever daglicht te stellen en te ondersteunen bij matching (ook voor stages).

Wat de behoeften van HB-studenten betreft is duidelijk dat het noodzakelijk is dat er ontmoetingsplekken komen waar peer-to-peer ondersteuning gestimuleerd en ondersteund kan worden op lokaal niveau, in elke stad waar een of meerdere HO instelling(en) gevestigd is/zijn. Creatieve werkplaatsen waar themabijeenkomsten en ontmoetingen kunnen plaatsvinden. Daarnaast is er een sterke behoefte aan de aanwezigheid van een HB-aandachtsfunctionaris in elke HO-instelling, die zichtbaar en vindbaar moet zijn. Hiervoor moeten mensen opgeleid en toegerust worden, om van hieruit ook te werken naar passende begeleiding voor studenten, gericht op persoonlijke ontwikkeling.

Wat de inrichting van het onderwijs betreft zijn veel deelnemers van de Inspiratiemiddag het eens; flexibiliteit ontbreekt in curricula en regelgeving. HB studenten zouden net als topsporters of studenten met functiebeperking, gebruik moeten kunnen maken van voorzieningen. Voorzieningen zouden dan ook kunnen betekenen extra uitdaging of andere inrichting van het curriculum. Curricula liggen zo vast dat diepgang of toevoegingen niet mogelijk zijn. Dit resulteert in verlies van motivatie en interesse, vastlopen door gebrek aan antwoord op de leerbehoefte. Flexibiliteit zou geen verplichting moeten zijn, maar wel een mogelijkheid. Ook de beoordeling kan anders: meer gericht op output dan op aanwezigheid, de inspectie zou dit anders kunnen benaderen. Er is een grote behoefte aan vrijheid in tijd, curriculum en lesvorm. Werkvormen zijn vaak te standaard, niet altijd geschikt voor HB-studenten waardoor HB-ers zich teveel moeten aanpassen aan het gemiddelde. Er zou meer balans moeten zijn: studentgestuurd studeren mét aandacht voor begeleiding.

De stuurgroep dankt ieder voor de bijdragen op deze middag en zal de uitkomsten gebruiken om initiatieven te gaan opzetten die de genoemde conclusies vertegenwoordigen. Met het oog op de toekomst nodigen we u alvast graag opnieuw uit, voor de Studiedag Hoogbegaafdheid op Donderdag 31 oktober 2019!